- w
- w I {{/stl_13}}{{stl_8}}rz. n ndm {{/stl_8}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}1. {{/stl_12}}{{stl_7}}'litera alfabetu polskiego; stanowi odpowiednik spółgłoski {{/stl_7}}{{stl_8}}w {{/stl_8}}{{stl_7}}' {{/stl_7}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}2. {{/stl_12}}{{stl_7}}'spółgłoska szczelinowa, wargowo-zębowa, dźwięczna' {{/stl_7}}{{stl_22}}w II {{/stl_22}}{{stl_8}}przyim., łączy się z biernikiem {{/stl_8}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}1. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na cel ruchu przestrzennego, zwłaszcza zakończonego umieszczeniem czegoś we wnętrzu lub otoczeniu czegoś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Pojechał w góry. Wyruszył w świat. Zapuścił się w głąb jaskini. Wmieszał się w tłum. Wszedł w kałużę, w błoto. Balon wzniósł się w powietrze. Wbił gwóźdź w ścianę. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}2. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na część ubioru okrywającego kogoś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Ubrał się w odświętny strój, w nowy garnitur. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}3. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na część ciała lub narzędzie, za pomocą którego ktoś coś bierze, chwyta': {{/stl_7}}{{stl_10}}Wziął ją w ramiona. Nabrał wody w usta. Ujął nitkę w dwa palce. Wplotła wstążkę we włosy. Pies schwycił ptaka w zęby. Złapał rybę w sieć. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}4. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na docelowy stan psychiczny, fizyczny lub sytuację': {{/stl_7}}{{stl_10}}Wpadł w gniew, w popłoch, w panikę, w dobry humor, w zły nastrój. Zapadł w sen. Wprawił nas w zachwyt, w zdumienie. Wdał się w awanturę. Popadł w kłopoty finansowe, w nędzę. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}5. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na wynik działania polegającego na zmianie formy, kształtu, postaci czegoś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Pokroił marchew w kostkę, kiełbasę w plasterki. Rozbił lustro w drobne kawałki. Dom rozsypał się w gruzy. Kot zwinął się w kłębek. Związała włosy w koński ogon. Pączek rozwinął się w kwiat. Roześmiał się w głos. Zmieniła się w{{/stl_10}}{{stl_10}} czarownicę. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}6. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na cel': {{/stl_7}}{{stl_10}}Jechać w odwiedziny, w gości. Ruszył w pościg, w pogoń. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}7. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na obiekt czynności bicia, uderzania lub innego rodzaju kontaktu': {{/stl_7}}{{stl_10}}Uderzył pięścią w stół. Walił w drzwi. Puknął się w czoło. Stukał w ścianę. Strzelił napastnikowi w brzuch. Dał mu w twarz. Zranił się w nogę. Pocałował ją w usta. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}8. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na charakterystyczną cechę, element czegoś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Koszula w kratkę, w paski. Sukienka w kwiaty. Żołnierze uzbrojeni w karabiny. Samochód wyposażony w katalizator. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}9. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na czas czynności; (kiedy?) ': {{/stl_7}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}a) {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na nazwę dni tygodnia oraz nazwy pór dnia i innych okresów czasu, występujących z jakimiś określeniami': {{/stl_7}}{{stl_10}}Wróci w niedzielę, w piątek. W taki dzień miał ochotę na spacer. W długie, zimowe wieczory lubił czytać stare listy. W ten letni, ciepły poranek obudził się rześki. Wyjechał w drugi dzień świąt. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}b) {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na zjawiska atmosferyczne lub niektóre inne umowne okresy czasu': {{/stl_7}}{{stl_10}}Nie wychodź w taki mróz. Spacerował nawet w deszcz i w niepogodę. W święta odwiedził matkę. To się wydarzyło w Boże Narodzenie, w sylwestra, w Wigilię, w Boże Ciało. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}10. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na czas procesu prowadzącego do zmiany; w ciągu': {{/stl_7}}{{stl_10}}W dwa lata nauczył się angielskiego. Jajko ugotowało się w pięć minut. W tydzień odrobił wszystkie zaległości. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}11. {{/stl_12}}{{stl_7}}'tworzy równoważniki zdań, wyrażające nagłe przejście w ruch lub stan, oraz równoważniki zdań, pobudzające do działania': {{/stl_7}}{{stl_10}}Dzieci w płacz. Matka w krzyk. A on w te pędy do domu. Uciekajmy, w nogi! Wgórę go! {{/stl_10}}{{stl_22}}w III {{/stl_22}}{{stl_8}}przyim., łączy się z miejscownikiem {{/stl_8}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}1. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na położenie (gdzie?) ': {{/stl_7}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}a) {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na obiekt mający trójwymiarowe granice przestrzenne; pojemnik': {{/stl_7}}{{stl_10}}Ubranie wisi w szafie. Mleko w butelce. Masło w lodówce. Klucze w kieszeni. Pralka stoi w łazience. Rozmawiali w kawiarni. Spotkali się w pociągu. Mieszkanie w bloku. Był w sklepie, w kościele, w szpitalu, w domu. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}b) {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na ograniczoną część jakiegoś obszaru': {{/stl_7}}{{stl_10}}Mieszka w mieście. Spacerował w lesie, w ogrodzie. Był w górach. Stanął w drzwiach. Firanki w oknach. Dom w pięknej okolicy. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}c) {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na obiekt pojmowany jako fragment przestrzeni trójwymiarowej (pojemnik) albo jako płaszczyzna; na': {{/stl_7}}{{stl_10}}W sali zgromadził się tłum. Czekał w korytarzu. Usiadł w fotelu. Ratusz w rynku. Zatrzymał się w tym miejscu.d) 'wskazuje na nazwę miejscowości, państwa, regionów geograficznych, niektórych pasm górskich': Mieszka w Polsce, w Krakowie. Urlop{{/stl_10}}{{stl_10}} spędził w Tatrach, w Beskidach. To państwo leży w Afryce. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}e) {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na tekst lub inny rodzaj nośnika informacji': {{/stl_7}}{{stl_10}}Czytałem o tym w gazecie, w jakiejś książce. Widziałem to w telewizji. Mówili o tym w radiu. Hasło w encyklopedii. Wywiad w dzienniku. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}f) {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na amorficzną substancję otaczającą coś': {{/stl_7}}{{stl_10}}W wodzie pływały ryby. Balon leciał w powietrzu. Brnął po kostki w błocie. Ujrzał ją w świetle księżyca. Ławka w cieniu. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}g) {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na grupę społeczną, środowisko, instytucję': {{/stl_7}}{{stl_10}}Pracuje w biurze. Uczy się w szkole średniej. Jest w ósmej klasie, w trzeciej grupie. Gra w orkiestrze. Mamy lekarza w rodzinie. Działa aktywnie w partii. Ma etat w redakcji. Służy w wojsku. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}h) {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na dziedzinę działalności ludzkiej': {{/stl_7}}{{stl_10}}Nowe kierunki w sztuce. Ostatnie wydarzenia w polityce. Wyniki w gospodarce. Postęp w medycynie. Zastój w nauce. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}2. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na części ubioru, wystroju czegoś i inne charakterystyczne elementy otaczające coś, zewnętrzne': {{/stl_7}}{{stl_10}}Starsza pani w okularach i w kapeluszu. Mężczyzna w garniturze. Chodził zawsze w dżinsach i w swetrze. Obraz w rzeźbionych ramach. Twarz cała w piegach. Pieczeń w sosie własnym. Śledź w oleju. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}3. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na części ciała trzymające coś, w które coś jest wetknięte': {{/stl_7}}{{stl_10}}Trzymała dziecko w ramionach. Zmiął kartkę w dłoniach. Tańczył z różą w zębach. Niosła siatki w obu rękach. Wstążka we włosach. Trzymał zapałkę w palcach. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}4. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na osobę, części ciała, zdolności mentalne jako siedlisko procesów psychicznych': {{/stl_7}}{{stl_10}}Lubił w niej łagodność. Miał zamęt w głowie. W głębi serca jeszcze ją kochał. W duchu cieszył się z tego. Liczył szybko w pamięci. W wyobraźni widział lepsze czasy. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}5. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na stany psychiczne, które opanowują kogoś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Był w dobrym humorze. W gniewie bywał niesprawiedliwy. Zatopił się w myślach, wmarzeniach. Pogrążony w bólu i rozpaczy. Dzień upłynął mu w złym nastroju. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}6. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na stany, procesy i czynności przebiegające równocześnie z danym działaniem': {{/stl_7}}{{stl_10}}Jedli obiad w milczeniu. Pracował w skupieniu. Rozmyślał w samotności. Żył w strasznej nędzy. Przywitał się ze mną w biegu. W roztargnieniu zapomniał rękawiczek. W zamieszaniu stracił go z oczu. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}7. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na motyw lub przyczynę': {{/stl_7}}{{stl_10}}Wyszedł w poszukiwaniu jedzenia. Zrobił to we własnym interesie. Działał w dobrych zamiarach. W uznaniu zasług został honorowym obywatelem miasta. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}8. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na formę, kształt, postać, liczbę, kolor czegoś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Mleko w proszku. Cukier w kostkach. Herbata w granulkach. Encyklopedia w czterech tomach. Zdjęcie w powiększeniu. Plan w skali 1: 1000. Koszule w różnych rozmiarach. Ustawili się w dwuszeregu. Sweter w ciemnym kolorze. Towar w dobrym gatunku, w{{/stl_10}}{{stl_10}} pełnym wyborze. Wypłata w gotówce. Przekazał w darze narodowi kolekcję obrazów. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}9. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na ograniczenie zakresu treści zdania; co do, w zakresie, jeśli chodzi o': {{/stl_7}}{{stl_10}}Jest oszczędny w wydawaniu pieniędzy na ubranie. Owoce cierpkie w smaku. Był najlepszy w pływaniu. Płaszcz jest za szeroki w ramionach. Sprzęt łatwy w obsłudze. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}10. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na czas czynności (kiedy?) ': {{/stl_7}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}a) {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na nazwę pory roku, miesiąca, datę (dzień, rok) oraz inne nazwy okresów czasu występujące z określeniami: {{/stl_7}}{{stl_8}}ten, tamten, ów, inny, pewien, jeden, jakiś, który, każdy, ostatni, przedostatni, poprzedni, następny, najbliższy, kolejny, zeszły, miniony, ubiegły, przyszły, {{/stl_8}}{{stl_7}}oraz niektórymi innymi przymiotnikami, np. {{/stl_7}}{{stl_8}}trudny, ciężki {{/stl_8}}{{stl_7}}': {{/stl_7}}{{stl_10}}W zimie dni są krótkie, a w lecie długie. W lipcu jadę nad morze. Urodził się w 1957 roku. W tej chwili jestem zajęty. W zeszłym miesiącu miałem urlop. W przyszłym roku wyjeżdżam za granicę. W tym momencie coś drgnęło. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}b) {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na fazy życia lub okresy historyczne': {{/stl_7}}{{stl_10}}W dzieciństwie dużo chorował. W młodości uprawiał sport. Nie spotkał takiego człowieka w całym swym życiu. W średniowieczu Bóg był miarą wszystkiego. Ten spór filozoficzny zaczął się już w starożytności.c) 'wskazuje na zdarzenia{{/stl_10}}{{stl_10}} przebiegające równocześnie; podczas': W podróży nigdy nie jadł. W chorobie wszyscy go opuścili. W tej bitwie poległo dużo żołnierzy. Walczył w powstaniu. W każdej rozmowie dał odczuć swoją wyższość. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}\ {{stl_20}}{{/stl_20}}w {{/stl_13}}{{stl_8}}{czyjejś} {{/stl_8}}gestii {{/stl_13}}{{stl_7}}'pod (czyimś) kierownictwem, zarządem; w (czyjejś) kompetencji': {{/stl_7}}{{stl_10}}To nie leży w mojej gestii. Pozostawać w (czyjejś) gestii. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}\ {{stl_20}}{{/stl_20}}w {{/stl_13}}{{stl_8}}{czyjejś, jakiejś} {{/stl_8}}intencji {{/stl_13}}{{stl_7}}to samo co w intencji {{/stl_7}}{{stl_8}}{czyjejś, jakiejś, czegoś} {{/stl_8}}{{stl_7}}: Dać na mszę w czyjejś intencji. {{/stl_7}}{{stl_20}}{{/stl_20}}\ {{stl_20}}{{/stl_20}}w {{/stl_13}}{{stl_8}}{czyimś, jakimś} {{/stl_8}}interesie {{/stl_13}}{{stl_7}}to samo co w interesie {{/stl_7}}{{stl_8}}{czegoś, kogoś} {{/stl_8}}{{stl_7}}: To jest w twoim interesie, byś się nie wtrącał w ich sprawy. Działać w swoim, w narodowym interesie. {{/stl_7}}{{stl_20}}{{/stl_20}}\ {{stl_20}}{{/stl_20}}w {{/stl_13}}{{stl_8}}{czyichś} {{/stl_8}}żyłach płynie {{/stl_13}}{{stl_8}}{jakaś, czyjaś} {{/stl_8}}krew {{/stl_13}}{{stl_7}}'ktoś posiada jakieś cechy, pochodzenie, jest uprzywilejowany lub zdeterminowany przez coś': {{/stl_7}}{{stl_10}}W jego żyłach płynie gorąca włoska krew. W jej żyłach płynęła błękitna krew. {{/stl_10}}
Langenscheidt Polski wyjaśnień. 2015.